پیشگیری و درمان بیماری تب برفکی با نانوبیوساید

پیشگیری و درمان بیماری تب برفکی با نانوبیوساید

 

کلیات

بیماری تب برفکی foot and mouth disease یک بیماری به شدت حاد و مسری در زوج سمان اهلی و وحشی محسوب می شود که بروز آن در گله می تواند باعث تلفات شده، بر تولید گوشت و شیر دام تاثیر جدی و مخرب گذارده و صدمات اقتصادی جبران ناپذیری را بطور مستقیم و غیر مستقیم بر دامدار تحمیل نماید. از منظر تاریخی، شناسایی این بیماری به 350 سال فبل از میلاد باز می گردد؛ اما از قرن 16 میلادی از آن به عنوان تهدیدی مهم برای صنعت دامپروری یاد شده است.

ویروس تب برفکی و سروتایپ های آن

ویروس عامل تب برفکی، ویروسی کوچک و بدون پوشینه بوده که اسید نوکلئیک آن از نوع RNA است و در رده بندی سیستماتیک در جنس Aphthovirus و خانواده Picornaviridae طبقه بندی میگردد.

این ویروس دارای 7 سروتایپ به شرح ذیل می باشد:

A, O, C, Asia1, and SAT(Southern African  Territories) 1, SAT 2, and SAT 3

تاکنون سروتایپ های O، A و Asia1 در ایران، ترکیه و خاورمیانه شناسایی و گزارش شده اند. هر سروتایپ به ترتیب متشکل از تعدادی ساب تایپ و سویه می باشد که به مانند جدول ذیلبیان می شوند:

مثالی از نحوه بیان ویروس تب برفکی از نظر تفکیک ویروس / سروتایپ / ساب تایپ / سویه

بیان سویه Strain Subtype Serotype Virus
A IRAN 05 Iran 05 A FMD
A IRAQ 22 Iraq 22 A
O TUR 07 TUR(Turkey) 07 O

 

راههای انتفال و انتشار ویروس تب برفکی

ویروس تب برفکی می تواند به دو شیوه مستقیم و غیر مستقیم انتشار پیدا کند. این ویروس در هوای تنفسی، ترشحات و مواد دفعی و نیز محصولات دامی گله های آلوده حضور داشته و از طریق هوا، انسان، وسایل نقلیه، تحهیزات، خوراک، شیر، گوشت، بقایای لاشه، تلقیح مصنوعی یا حمل و نقل دام بطور قانونی و قاچاق انتقال می یابد. لذا کنترل موارد مذکور در زمان شیوع بیماری موثر و حائز اهمیت خواهد بود.

بیماری زایی ویروس

دوره کمون (از زمان ورود ویروس تا بروز علائم بیماری)، 2 الی 14 روز بطول می انجامد. در طی این مدتع ویروس بطور ابتدایی در حلق تکثیر نموده سپس وارد خون گردیده و در سرتاسر بدن گسترش می یابد؛ این امر در نهایت با بروز علائم اصلی تب برفکی در حفره دهانی، زبان و سم آشکار می شود.

ویروس تب برفکی می تواند در 50 درصد حیوانات آلوده (Carrier) برای 12 ماه باقی مانده و انتشار یابد.

همه گیری سویه های ویروس تب برفکی

تا به امروز حداقل 60 سویه از ویروس تب برفکی در سرتلسر دنیا گزارش شده که در بعضی مناطق بصورت آندمیک حضور داشته و در بعضی مناطق دیگر در قامت اپیدمیک بروز می یابند. با این حال منطقه حضور آنها در نقاط مختلف مشترک نبوده و برهمین اساس دامنه حضور آنها بواسطه منطقه بندی (Pool) ابداع شده توسط OIE، مشخص می گردد. لذا در گزارشات ماهیانه OIE وضعیت توزیع جغرافیایی سویه های مختلف تب برفکی با توجه به منطقه بروز آنها (Pool) و نیز توصیه های مربوط به سویه های واکسنی در دسترس، جهت مقابله با بیماری با استفاده از واکسیناسیون، مشخص می گردد.

 

 

منطقه بندی ویروس در حال چرخش تب برفکی در دنیا(OIE report, 2018)

“از نظر جرخش ویروس ها در مناطق گوناگون با هدف انتخاب سویه های واکسینال”

شماره منطقه

(Pool No.)

نام منطقه نام کشورها
1 شرق آسیا، جنوب شرقی، آسیای میانه چین، مالزی، کره جنوبی، روسیه، تایلند و…
2 جنوب آسیا هند، بنگلادس، نپال، بوتان، سریلانکا
3 خاورمیانه و غرب آسیا(اوراسیا) ایران، ترکیه، عراق، افغانستان، پاکستان، آذربایجان، مصر، ترکمنستان، …
4 شرق آفریقا مصر، کنگو، یمن، تانزانیا و …
5 غرب و مرکز آفریقا چاد، مالی، کامرون و …
6 جنوب آفریقا آفریقای جنوبی، رامبیا، زیمبابوه و …
7 آمریکای جنوبی کلمبیا و ونزوئلا

 

همانطور که در تصویر فوق ملاحظه می شود، مناطق 1، 2 و 3   دارای   سروتایپ های مشترک (O, A, Asia1)  هستند. اما آنچه که مسلم است، اختلافاتی در سویه های مختلف این 3 سروتایپ وجود دارد که OIE را مجبور ساخته تا آنها را در 3 دسته یا منطقه مجزا تقسیم بندی نماید، لذا براحتی می توان نتیجه گیری نمود  که سویه های مربوط به سروتایپ های موجود در مناطق 1 و 2، در منطقه خاورمیانه (Pool 3) موجود نمی باشند.

در منطقه 3 (Pool 3)، بین کشورهای ایران و ترکیه اشتراکات زیادی از دیدگاه نوع سویه های در حال گردش، کانون های بروز بیماری و جابجایی دام ها وجود دارد. این موضوع در تصئیر ذیل به وضوح مبرهن است؛ بطوریکه اگر حرکت دام ها (فلش ها) معیار جابجایی ویروس تب برفکی قرار گیرد، مسیر این حرکت از ایران به سمت ترکیه می باشد، لذا چنین می توان گفت که نه تنها ایران و  ترکیه در یک منطقه مشترک قرار دارند، بلکه از جهت شیوع بیماری  و مشترکات سویه های در حال چرخش میان آنها، مرز جغرافیایی وجود ندارد و بعنوان یک کشور تلقی می شوند.

 



دیدگاهتان را بنویسید